«Unha vez discutín con Castelao e insulteino: chameille reaccionario»

O intelectual galeguista, que cumpre esta semana 90 anos, bótalle unha ollada á súa vida mentres pon orde nas súas pertenzas metidas nunha morea de caixas de cartón


«¡Adiante, pasen!». Isaac Díaz Pardo invita a entrar no seu estudio. Desde a ventá do mesmo vese enfronte o Museo Carlos Maside, de Sada, e as instalacións de Sargadelos. Sentado nun curruncho, diante dunha mesa chea de fotos, libros e papeis, con carpetas polo chan, está o intelectual galeguista que o vindeiro venres cumprirá 90 anos. Mirando por enriba dos anteollos, desculpa o desorde: «Trouxemos 20 caixas para aquí e outras mil levámolas para o Seminario de Sargadelos, porque tivemos que saír correndo do IGI e alí había moita documentación».


Queda no mesmo sitio para as fotos e segue remexendo entre os papeis nun silencio que racha para agasallar un libro (Tentando contruir uma esfinge de pedra. Desassosegos de Isaac Díaz Pardo): «Ese para vostede, que hai máis; despois dedícollo. Mire o que queira e colla o que queira».

-¿Vai facer unha festa para celebrar os 90 anos?

-É un ano máis; supoño que virán comer os fillos e diranme iso de que a ver se lles deixo xa a herencia, je, je, je...



-¿Segue traballando aquí?


-Si, case todos os días estou aquí; non teño tempo para nada porque hai que mirar estas caixas e un día tiña que ir ao Seminario, pero alí son moitas. Agora estaba buscando unhas fotos de Luís Seoane. Son 20 anos do IGI e hai moita documentación.


-De toda a xente que coñeceu, ¿a quen lle gustaría ter aquí agora con vostede?

-A Luís Seoane.



-¿Eran moi amigos?

-Penso que si, polo menos para min era o gran amigo e supoño que eu para el tamén. Estivo nos primeiros pasos de Sargadelos con aquelas formidables coleccións medievais. Era un personaxe moi comprometido, non era só artista. Ningún de nós comprendiamos o momento no que viviamos coma el.

-¿Está informado do que pasa en Galicia?

-No que podo leo a prensa, que nos chega aquí todos os días. Leo os titulares, a letra miúda hai que deixala para outro día.

-¿Ve a televisión?

-Non, non, non teño tempo para iso; un día dá para pouco.

-¿Como vai de saúde?



-Xa sabe que estiven dez días ingresado no hospital en Santiago e os médicos pensaban que ía morrer; iso deixoume un pouco escarallado. Estoume recuperando, pero non sei se terei solución. Son moitos anos.

-¿Témelle á morte?

-Render contas non me dá temor, non me preocupa. O certo é que nunca tiven problemas de conciencia, supoño que non fixen dano a ninguén.

-¿Cal é o recordo máis valioso que conserva?

-Hai moitas cousas orixinais de Castelao e tamén anda por aí un gravado orixinal que está firmado por Picasso.


-¿Que lembra de Castelao?

-Unha vez discutín con Castelao e insulteino: chameille reaccionario; nós eramos moi novos, estabamos dispostos a cambiar o mundo e parecíanos que o galeguismo ía moi amodo.

-¿Como foi esa discusión?



-Eu tiña 16 anos e estaba no taller de meu pai, onde se fixeron os dous carteis do Estatuto do 36; un era o que dicía «Para que Galicia sexa nosa vota o Estatuto» e no outro aparecía un señorito muxindo a vaca e unha rapaza dándolle de comer. Había que ir ao Concello poñerlle un selo para poder repartilos. Nós faciamos pasquíns atacando a Igrexa, o poder. Estando un día na imprenta Ánxel Casal, que era o dono, e o alcalde de Santiago, Castelao, meu pai e eu, Casal chamoume a atención porque repartiamos os pasquíns sen pasar polo Concello. Eu díxenlles que eran uns reaccionarios e marchei. Durante moito tempo tiven remordementos porque dous deles morreron inmolados e Castelao no exilio. Foi xente que o deu todo por Galicia.

Rodri García
Localidad:
a coruña/la voz.
Fecha de publicación:
15/8/2010

-----------------------------------------------------------------

(O Estatuto de Autonomía de Galicia de 1936 foi un estatuto de autonomía, apoiado abrumadoramente en referendo o 28 de xuño, pero que non chegou a ser aprobado en Cortes, e tan só foi admitido a trámite, por mor da Guerra Civil española e tamén debido a que Galicia foi territorio en poder dos sublevados dende o inicio da contenda. A realización do estatuto debeuse fundamentalmente ó labor realizado polo Partido Galeguista.)